Saturday, February 20, 2016

मायामा विद्रोह (आधुनिक कथा)

My Short Story published in Garima magazine.

कमला सरुप

म वर्तमान सँगसँगे हिँड्न थालेँ । हुन त मेरा प्रत्येक हिँडाइहरुको अवमूल्यन हुन सक्तैन भन्ने कुराको विश्वासलाई मैले वर्तमानसँग दाँजेर हेरेको छु । म वास्तवमा बिम्बको खोजीमा छु । त्यो बिम्ब वर्तमान हो भन्ने कुराले मलाई त्यति नै क्रियाशील बनाएको कुरालाई मैले नकार्न पनि सकिरहेको छैन । त्यसैले त मैले  आफुलाई विद्रोही बनाएको छु । त्यो विद्रोह हाम्रो मायाको भएको छ ।

‘तिमीलाई थाहा छ, प्रत्येक बिहान म झ्यालबाट बाहिर देखिन एउटा सुन्दरता, एउटा स्वतन्त्रता र एउटा अस्तित्वको पुनरावृत्तिका लागी यो शब्द तिमीसम्म बोल्ने प्रयासमा प्रतिबद्ध भएको छु ।’ गाउँबाट अलिक टाढाको सदरमुकाममा भर्खरै बसाइ सरेको तिमीले आज बिहान फोन गरेर बोलेका एकएक शब्दले मलाई एकैचोटि फेरी मायाको विद्रोहमा सामेल हुन उक्साएको छ । यो झ्यालभित्रको
कोठाभित्र कमल र कापी– भरिभरि शब्दमाथी शब्दहरु लेख्ता मैले के पनि बिर्सेको छु भने म तिमीलाई त्यसरी नै तटस्थ माया गर्न चाहल्छु । मायाको परिभाषा कोठाभित्र कैद हुन सक्तैन । जुन निर्विवाद सत्य हो त्यो अस्वीकार्य पनि हुन सक्तैन ।’तिमीले भन्यौ । म त चुपचाप तिम्रा कुराहरु सुनिरहेको छु । मैले एउटै कुरा तिम्रोे के मन पराइरहेको छैन भने तिमी व्यक्तिगत कुराहरुमा सामुहिक कुराहरुलाई निमिट्यान्न पार्ने कोसिसमा छौ, जुन गलत छ । जुन असत्य छ ।त्यसैले मैले पनि भनेको छु –‘हेर ! तिमी आफ्ना कुराहरु मात्र यसरी लगातार भनेर मलाइ अप्ठ्यारोमा नपार । म तिमीलाई खुलेर उत्सर्ग
गरेको देख्न चाहिरहेको छु ।

प्रेमको यो एउटा प्रतिक्रिया जन्मन सक्तैन । अब दोस्रो वर्ष अझ पीडादायक भएको कुराले विद्रोहको अर्थ हाम्रो प्रक्रियागत माया हो मलाई एक प्रकाशले अभिशप्त बनाएको छ । जुन समयले साँगुरिन सक्तैन । म पनि अब त हाम्रा मनहरु शब्दहरुमा सीमित हुनु र हाम्रो भेटघाट सीमीत रहनुले मलाई त्यती नै अस्वाभाविक बनाएको छ ।  ‘तिमीसँगै बसेर जीवनलाई यो खुल्लाचौर र सडकजस्तै पोख्न मन लागेको छ ।’
एक बिहान मेरो हात समात्दै तिमीले कसरी ब्यूँयौ । ओहो ! मलाई त मृत्यु होलाजस्तो भहो तिम्रो स्पर्श र सँगै बिताएका रातहरु सम्झेर । एउटा उच्च यथास्थितिमा ल्याइपु¥याएको हाम्रो मायाले मृत्युलाई अवश्य जित्न सकिनेछ । हुन त मैले पनि हाम्रो कुरालाई यसरी बुझेको छु । मलाई थाहा छ हामी अर्को रात या अर्को दिन बिताउन सक्ने अवस्थामा  पनि छैनौँ । ‘अब म यो गाउँ छोडेर जानुपर्छ ।  असुरक्षामा हाम्रो मायाको बलात्कार भएका त्यो पीडाले हामीलाई जीवनका खुसीहरुसँग विक्षित्त बनाइदिन सक्छ ।’

 ‘ओहो ! म आफुलाई विद्रोह गरेर माया गरेको मान्छेलाई कसरी अर्को ठाउँमा सजिलै जान दिन्थेँ होला र ?  तिमी करायौ । तिमी लगातार कराउँदै  गयौ । म सुषप्त र एकदमै अस्वाभाविकता मेरो शरिरका हरेक अङ्गप्रत्यङ्गहरुलाई सुमसुम्याउन थालेँ । तिमीले छोएका हातहरु, ओठहरु, गाला र सम्पूर्ण आँखाहरु जहाँ मात्र एउटा उत्सर्ग बाँचेको छ, जहाँ मात्र एउटा प्रतिक्रिया जन्मन सक्तैन । अब विद्रोहको अर्थ हाम्रो प्रक्रियागत माया हो जुन समयले साँगुरिन सक्तैन । म पनि आफुलाई त्यहीअनुसार स्तब्ध बनाएर भाग्न सकिरहेको अवस्थामा थिइनँ ।  तिमी गयौ । त्यो रात मेरो लागी कहिल्यै बिहान नहोलाजस्तै भएर गहिरिएर गएको कुरालाई मैले तिमीसामु स्पष्ट पारेको छु  । अहिले । मेरो मन कसरी उदाङ्गो भएको थियो । मेरोे शरीर कसरी एक्लो र असहास भएको थियो । म रुन सकिरहेको थिइनँ र एकदमै स्पष्ट जीवन भोगिरहेको थिएँ । ‘अनि मैले तिमीसँग बिताएका हरेक मैले पनि एकदमै अलक बाटोमा म पनि साँझ र साँझमा अभिव्यक्त स्पर्शहरुलाई लाग्नुपर्छ भन्ने अवस्थामा आफुलाई उभ्याएँ । तिमीले कसरी लिएका छौ ?’ 

मैले तिमीलाई लेखेको यो पत्रको जबाफ नआएर मलाई कति धेरै चोट पुगेको छ । त्यो त सहजताका साथ मैले भन्न सकिरहेको छैनँ । तिमीले साउती मार्दै बोलेका थियौ । मैले आज यो   वर्तमानमा म उभिएको पृश्वीको यो सानो माटोलाई छोएर भन्नैपर्छ मेरो विद्रोहले सँघारमा पृश्वीको उचाइको मूल्याङ्कन गरिरहेको छ ।    ‘मेरो जीवन फेरी भूतविरुद्धको मोर्चामा आबद्ध एउटा अप्ठ्यारो पात्रको थालनीमा छ ।’ तिमी बोल्यौ । मैले पनि सुस्तरी जनाउँदै भनेँ– ‘तिम्रो लडाइँको हिस्सेदार मलाई या मेरो अस्तित्वलाई बनाउनेछौ या बनाउने छैनौ ?’ तिमीले भन्यौ –‘तिमी र म अलग, एकदमै अलग लडाइँमा छौँ । आफ्नो जीवनको पूर्ण बाँच्न पाउने स्वतत्रन्ताको यो लडाइँमा हामी एक्लैएक्लै लड्नुपर्नेछ र त्यो लडाइँमा आआफ्नो सहअस्तित्व पनि त्यती नै महत्वपूर्ण हुन्छ । हामी जसरी अलग र पृथक् जीवनको कुरा यति बेला गरिरहेको छौँ अब हाम्रो प्रेमको अलग पराकाष्ठा सुरु हुनुपर्छ अलग अस्तित्वको सुरुवात हुनुपर्छ । म तिमीलाई लगातार यसरी नै माया गरिरहने अवस्थामा हुन सक्तिनँ ।’ तिमी बोल्यौ । तिमी
किन कठोर हुँदै गइरहेका थियौ त्यो मैले बुझिनँ तर तिम्रो कठोरताले मलाई दिएको अव्यक्त पीडाले अझ व्यथित बनाउँदै मलाई भने अशक्त बनाउँदै लगेको थियो ।

तिमीले सधैँ नै अलग बाटो रोज्यौ ।‘अनि मैले पनि एकदमै अलक बाटोमा म पनि लाग्नुपर्छ भन्ने अवस्थामा आफुलाई उभ्याएँ । तिमी र मैले एक अलक मूलमा जीवनलाई भने आत्मसात् गर्नैपर्छ, अहिलेको निक्र्यौल यो पनि हो मेरो । मृत्युभन्दा अलिक अगाडी या पछाडि उभिएर जीवनलाई हेर्ने दृष्टिकोणमा फरक अन्तद्र्धन्द्धले अवश्य पनि एक परिस्थितिमूलक अवस्थालाई आत्मसात् गर्न सक्छ । त्यो हामी बीचको साझा समझदारी हो । हामी बीचको समझदारीले मलाई कति धेरै चोट पुगेको छ । त्यो त सहजताका साथ मैले भन्न सकिरहेको छैन । जीवन र मृत्युबीच हाम्रो मायाको विजयोत्सवका लागी एक समानान्तर लडाइँमा छु । यो समानान्तर लडाइँमा मैले आफुलाई यो लडाइँको बीचमा उभिएर एउटै कुरा के स्वीकारेको छ’ भने स्वतन्त्रता बाँच्नका सहमती जीवनभन्दा महत्वपूर्ण हुन्छ ।

आखिर जीवन र जीवनसँग सम्बन्धित स्वतन्त्रता दुवै कुरा नैसर्गिक हो । यो नैसर्गिक अधिकारका लागी हामीले स्वाभाविकतालाई पनि जन्माएका छौ । मैले झ्याल खोलेँ । तिमीले भनेको जस्तै झ्यालबाहिरको त्यो स्वाभाविकतालाई मैले यतिखेर यति धेरै माया गरेर जोगाउन चाहिरहेको छु । झ्यालबाट देखिने खुला चौरमा उभिएका सानासाना बालबालिकाहरुको अस्तित्वका लागी मलाई यसरी नै खुला झ्यालबाहिरको यो वातावरण प्यारो लाग्न थालेको छ । म झ्याल बन्द गर्न सक्तिनँ । बाँच्न्का लागी र माया गर्नका लागी सुरु भएको यो विद्रोहले अवश्य पनि म बाँचेको यो सानो टुक्रा जमिनमाथिको मेरो रक्ष ागर्नेछ । म झ्याल बन्द नगरेरै एकतमासले आकाह हेरिरहेको छु । ‘झ्याल किन खुलै पारेको ? झ्याल खुला

मैले झ्याल खोलेँ । दुवै ढङ्गबाट लिन सकिन्छ, मैले निक्र्यौल तिमीले भनेको जस्तै झ्यालबाहिरको त्यो निकालेर भनेँ –‘हेर सुनिल ! मलाई यो खुला आकाश हेरेर जीवनलाई रुपान्तरिक गर्न झ्यालबाट मन लागेको छ, जुन मेरा लागी अपरिहार्य देखिने खुला चौरमा उभिएका सानासाना छ, मैले यसरी पनि आफ्नो  हेराइलाई बुझेको बालबालिकाहरुको अस्तित्वका लागी मलाई छु । मलाई के लाग्छ भने कसरी धेरै थरीका यसरी नै खुला झ्यालबाहिरको यो वातावरण मानिसहरु लामबद्ध लागेर एकनाससँग प्यारो लाग्न थालेको छ । म झ्याल बन्द सडकमा हिँडेका छन् । उसले त एउटौ कुरा गर्न सक्तिनँ । बन्द गर्नु विद्रोह हुन सक्तैन । स्पष्ट पार्छ –मानिसबीचको एकता बाँच्न्का लागी र माया गर्नका लागी सुरु मानिसबीचको प्रेम । यो एकता र प्रेमको भएको यो विद्रोहले अवश्य पनि म बाँचेको दायरा छोटिनुपर्छ । यो प्रेमले अमरत्व दिन्छ ।’ यो सानो टुक्रा जमिनमाथिको मेरो म भावुक भएँ र उसले कुझिहाल्यो । अस्तित्वको रक्ष ागर्नेछ । म झ्याल बन्द म बाहिर मानिसहरुको एकताको मूल्याङ्कन नगरेरै एकतमासले आकाह हेरिरहेको छु । हुनुपर्छ भनेर सम्बोधन गरिरहेको छु । ‘झ्याल किन खुलै पारेको ? झ्याल खुला झ्यालबाट देखिने खुला चौरमा उभिएका सानासाना बालबालिकाहरुको अस्तित्वका लागी मलाई यसरी नै खुला झ्यालबाहिरको यो वातावरण प्यारो लाग्न थालेको छ । म झ्याल बन्द गर्न सक्तिनँ । बाँच्न्का लागी र माया गर्नका लागी सुरु भएको यो विद्रोहले अवश्य पनि म बाँचेको यो सानो टुक्रा जमिनमाथिको मेरो रक्ष ागर्नेछ । म झ्याल बन्द नगरेरै एकतमासले आकाह हेरिरहेको छु । ‘झ्याल किन खुलै पारेको ? झ्याल खुला पार्दा भित्रको कोठा अर्थात् बाहिरका मानिसहरुले देख्न सक्छन् जुन कुरालाई तिमीले कसरी राम्रो भन्न या मान्न सक्छौ ?’  मेरो साथीले भन्यो ।

हो,आफ्नो कोठा बाहिरको मानिसले देख्न हुँदैन । आफ्नो अस्तित्वलाई बाहिर देखाउनलाई दुवै ढङ्गबाट लिन सकिन्छ, मैले निक्र्यौल  निकालेर भनेँ –‘हेर  !  आकाश हेरेर जीवनलाई रुपान्तरिक गर्न  मन लागेको छ, जुन मेरा लागी अपरिहार् छ, मैले यसरी पनि आफ्नो  हेराइलाई बुझेको छु । मलाई के लाग्छ भने कसरी धेरै थरीका मानिसहरु लामबद्ध लागेर एकनाससँग
सडकमा हिँडेका छन् । उसले त एउटौ कुरा स्पष्ट पार्छ –मानिसबीचको प्रेम । यो एकता र प्रेमको दायरा छोटिनुपर्छ । यो प्रेमले अमरत्व दिन्छ ।’ म भावुक भएँ र उसले कुझिहाल्यो । म बाहिर मानिसहरुको प्रेमको दायराको मूल्याङ्कन हुनुपर्छ भनेर सम्बोधन गरिरहेको छु ।
Copyright mediaforfreedom.com

No comments:

Post a Comment